Beter nog dan het kopen van een nieuwe fiets, is het goed afstellen van het zadel van jouw bestaande fiets.
Dat komt doordat de hoogte van waarop je zit je kracht verandert. Alles draait om het punt van maximale hefboomwerking. Dat zorgt er voor dat álle krachten die op het proces worden uitgeoefend op één lijn worden gebracht.
Als we over ons werk nadenken, hebben we de neiging om ons te concentreren op de grootste structuren – hoe het er van buitenaf en bovenaf uitziet. Maar terwijl we het probleem aanpakken, blijkt dat onze impact verandert op basis van hoe we erin staan, wat we geloven en de manieren waarop we omgaan met de systemen die voor ons liggen.
Zorg voor de juiste strategie en voer vervolgens kleine veranderingen uit, met herhaling, volharding en vrijgevigheid.
(1-op-1 vertaling van Seth Godin’s – Small Adjustments)
Mijn naam is Leonie de Olde en ik ben al jaren werkzaam als directiesecretaresse, managementassistent en projectmedewerker. Ik had al een tijd het gevoel dat ik mezelf niet kon zijn. Dat ik vanuit mijn functie vooral dienstbaar aan anderen moest zijn en dat wat ikzelf wilde op de laatste plaats kwam. Daardoor dwaalde ik steeds verder van mezelf af. Ik wist dat het roer bij mijzelf om moest. Maar omdat ik niet goed wist wat ik wél wilde, ben ik op een gegeven moment in een werkervaringstraject terecht gekomen, via Kracht in Mobiliteit. Dit is een samenwerkingsverband van corporaties, waar ik in 2018 ook de Vrije Denkers heb leren kennen. Zij kwamen de workshop ‘Doen is de beste manier van denken’ bij ons geven. En precies de boodschap in die workshop bleek echt een bepalend moment in mijn leven.
Een eigen bedrijf starten was wat ik graag zou willen, maar ik zag vooral beren op de weg. Nu had ik immers een vaste baan, dat was veilig. Een eigen bedrijf is alleen maar onzekerheid en met een gezin met drie kinderen wilde ik niet zoveel risico nemen.
De Vrije Denkers hebben mij doen inzien dat het risico vooral in mijn hoofd zat. Ik was bezig met de beren bij stap 2, 3 en 4, en nam daarom nooit stap 1: het durven doén. Wat ik geleerd heb is: Onderneem actie, experimenteer en ga zelfs op je smoel als het nodig is, maar durf fouten te maken en daarvan te leren. Ik moest daarvoor veel vaste patronen loslaten en uit mijn comfortzone stappen; dat vond ik ontzettend moeilijk! Maar ik heb stap 1 gezet en dat was een opleiding tot VA (Virtual Assistent). Daarna heb ik weer stap 1 gezet en dat was een eigen bedrijf beginnen. Dat is nu een jaar geleden en ik ben er nog elke dag blij om.
Dit jaar heb ik geleerd dat niet het ondernemerschap zelf per se de oplossing is, maar met name het kiezen voor mijn eigen waarde; dat ik vooral doe waar ik goed in ben en ook op een manier dat ik daar blij van word! Ik ervaar de waarde van ‘na stap 1 komt stap 1’ elke dag en beren kom ik onderweg nog natuurlijk nog steeds wel tegen, maar niet meer vooraf in het hoofd. Beren die ik werkelijk op m’n weg ontmoet ruim ik makkelijker op dan de beren in m’n hoofd.
Ik werk nu ook veel meer vanuit gelijkwaardigheid met de mensen om mij heen. Fouten maken doe ik nog steeds niet heel graag; ik ben nogal perfectionistisch van aard. Maar ik durf wel meer te experimenteren en ik mezelf meer voorop te stellen. Ik stel mezelf ook regelmatig de vragen: is het nog goed wat ik doe? Doe ik mezelf ook een plezier? Is dit mijn ultieme werkgeluk? Het antwoord is tot nog toe steeds ‘ja’, maar als het een keer ‘nee’ zou zijn dan weet ik wat me te doen staat.
Of ik nou werk in loondienst of via mijn eigen bedrijf, ik blijf nooit meer ergens zitten ‘omdat het veilig voelt’. Ik moet echt het gevoel hebben dat ik waarde lever voor mezelf en de ander. Dat maakt mij gelukkig!
Je hoort het vaak: ‘We komen er wel, maar … stap vóór stap.’ Wat zoveel zegt als je kunt er niet in één keer komen. Het gaat met vóór zichtige stappen. Vóór zichtig. Stap vóór stap wordt liefst ook nog uitgedrukt als ‘stapje vóór stapje‘ om de mogelijk nadelig gevolgen maar klein en overzichtelijk te houden. Die voorzichtigheid legt automatisch meer nadruk op de ruimte tussen de stappen als iets dat goed of fout kan gaan. Het vooruit kunnen blijven zien krijgt de nadruk omdat het effect onbekend is en er een inschatting en calculatie moet worden gemaakt voor een volgende stap op basis van wat goed of fout ging. Het zet ontwikkeling in gang door ‘by design’ te vertragen, ‘management’ de tijd geven het ‘gecontroleerd’ te laten verlopen en de toekomst met enige aarzeling (soms zelfs wantrouwen) naar je toe te halen. ‘Stap vóór stap’ legt ongemerkt en soms zelfs onbedoeld de nadruk op de ruimte tussen de stappen en rooft aandacht van de stap zelf.
Stap vóór stap
Wat je minder vaak hoort is: ‘Stap ná stap’. Stap ná stap zet nadrukkelijker in op het nemen van de stap zelf. Het ‘effect’ van die stap is natuurlijk even onbekend als ‘stap vóór stap’, maar wordt nu simpelweg een gevolg, een uitkomst, een resultaat van de stap zelf. Het zet explicieter in op het vertrouwen dat de genomen stap een uitkomst heeft en een nieuw startpunt geeft aan de stap ná de stap. Dat is immers het doel, om een nieuwe volgende stap te zetten. En dat effect is niet goed of fout, maar levert eenvoudigweg nieuwe informatie op. Het verlegt de aandacht van de ruimte tussen de stappen naar de stap zelf en de verzekering dat de stap leidt tot iets dat zowel de moeite waard is als een basis legt voor een volgende stap. Het is meer gericht op actie, de stap zelf plus het inzicht dat zich ontvouwt.
Stel je hebt een vacature en er zijn twee potentiële kandidaten in beeld. De ene kandidaat blinkt uit in ervaring en het bijpassende cv is om door een ringetje te halen. De andere kandidaat verliest het duidelijk als het op ervaring en diploma’s aankomt, maar komt wel gemakkelijk in contact met mensen, stelt zich nieuwsgierig op en is geduldig. Welke kandidaat kies je? Ga je voor kwalificaties en ervaring of ga je voor specifieke persoonlijke kwaliteiten?
Het antwoord lijkt voor de hand liggend. Als de vacaturepositie immers vooral kennis en ervaring vraagt dan is de eerste kandidaat de slimmere keuze. Passen de persoonlijke kwaliteiten meer bij de vacature, dan zou de tweede kandidaat een logische keuze zijn.
Maar past deze redenering nog wel in deze tijd?
Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde, drukt het enige tijd geleden mooi uit. ‘We leven niet meer in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperken.‘ Het leven en werken anno 2020 is fundamenteel anders dan zo’n 20 tot 30 jaar geleden. Traditionele managementinstrumenten zoals lange termijn businessplannen, lange termijn leerplannen, best practices en business cases voldeden prima. De snelheid van verandering was overzichtelijk en ons verandervermogen voorzag in de nodige flexibiliteit. Het is ook het tijdperk waarin de nadruk in een sollicitatie op skills, op vaardigheden, op relevante ervaring en kennis lag. ‘Vaardigheden’ sturen ons gedrag prima voor ‘bekende situaties’
We bevinden ons echter ondertussen in een totaal ander tijdperk. En wel één waarin exponentiële veranderingen ons verandervermogen sterk op de proef stelt. Scenario-planning was een beproefde manier van anticiperen op een beperkt variërende toekomst, maar in een exponentiële snelheid van verandering overleeft geen enkel voorbedacht scenario. Er wordt een steeds sterker beroep gedaan op ons aanpassings- en verandervermogen. Op ons gedrag dus om (hier en nu) in te spelen op een snelle verandering. Er ontstaat een groeiende noodzaak voor meer experimenteren en verschillende dingen uitproberen zonder dat er vooraf een concreet beeld bestaat over de uitkomst.
In zo’n situatie heb je meer aan persoonlijke kwaliteiten zoals nieuwsgierigheid, aanpassingsvermogen, geduld, creativiteit en vooral ‘actie en beweging’ vanuit wat er ‘hier en nu’ mogelijk is. ‘Fouten maken’ is ook een onlosmakelijk onderdeel geworden van de vooruitgang en doet een beroep op persoonlijke veerkracht en flexibiliteit. Je kunt nu sneller meters maken door te ‘doen en te ervaren’ dan te ‘theoretiseren en plannen te maken’. ‘Zekerheid en voorspelbaarheid’ verliezen dus merkbaar terrein. In onzekerheid en onvoorspelbaarheid zijn kwaliteiten van mensen en actiegerichtheid cruciaal. ‘Kwaliteiten van mensen’ sturen ons gedrag beter in onbekende situaties dan ‘getrainde vaardigheden’
Wellicht nog een keer de vraag: ‘Voor welke kandidaat zou jij (nu) kiezen?’
Kijk deze video van Simon Sinek en Rich Diviney waarin zij de verschillen tussen ‘skills’ en ‘attributes’ oftewel het verschil tussen ‘vaardigheden’ en ‘persoonlijke kwaliteiten’ aan de orde brengen.
