Fouten maken moet. Maar kan pijn doen.

Picture this.  

Een festival met inhoudelijke sprekers op een natte, koude zaterdagmiddag in januari. Het terrein bestaat allemaal tipi-tenten zonder verwarmingselementen. Het was onze eerste ervaring van een workshop bij ongeveer 3 graden max. Het publiek, zo’n 60 mensen voor ons op dat moment, luisterde met warme jassen en witbleke gezichtjes naar ons verhaal. En afgezien van wat geklappertand zo nu en dan, verliep de sessie eigenlijk heel goed. Een bemoedigende start van ons zaterdagse avontuur. 

Onze werkplek zaterdag 18 januari 2020

Onze tweede pres(en)tatie diezelfde namiddag verliep totaal anders.  

We hadden er vooraf in toegestemd voor het gehele publiek tussen 16.55 en 17.15 nog een inhoudelijke afsluiting te doen. Een sessie van 20 minuten waarin we het publiek nog een laatste zetje richting ‘actie’ mochten verleiden. Een sessie waar we ‘normaal’ gezien tussen de 45 en 60 minuten voor nodig hebben, waar echte aandacht voor nodig is en ‘actie’ het doel is. En waar we ook goede ervaringen mee hebben. 

Het liep totaal anders dan we hadden verwacht. 

De spreker voor ons liep iets uit en gaf de kleumende mensen in de tent de hoopvolle hint dat na nog één slide van hem het bier klaar stond voor ze.  De verlossing van drank in het vooruitzicht en een welverdiend zaterdagavond gevoel waren na de kou en de activiteiten een welkome boodschap voor de achterhoekse gasten. Waarop de bierpomp werd aangezet en het rumoer tot een bijna onoverbrugbaar niveau werd opgetild. 

En dan mogen wij. 

Door de opstelling van de tenten hebben wij ongeveer 100 mensen direct in het zicht. De rest (400 Mensen!) ziet wel schermen met de slides maar heeft geen zicht op het podium waar wij ons bevinden. We starten de sessie optimistisch en doen een moedige poging onze boodschap boven het rumoer uit te krijgen. Enkele mensen in ons zicht doen nog vreselijk hun best om ons te horen en doen braaf mee terwijl andere mensen om hen heen de drank doorgeven . We vragen herhaaldelijk om wat stilte en aandacht, maar omdat het merendeel van de mensen ons niet ziet is dat een tevergeefs verzoek. We zien de boodschap voor onze ogen het biermoeras in glijden. Onze slides spreken weliswaar voor zich, maar zonder aandacht en focus is zo’n inhoudelijke boodschap onmogelijk om nog over te brengen. We doen een laatste poging waarna Patrick en ik elkaar tegelijkertijd aankijken met een gezicht dat eerder door wanhoop dan door vertrouwen is getekend en we besluiten de laatste oefening over te slaan, een einde te maken aan deze marteling en de fanfare, die zich inmiddels achter ons had opgesteld, door de tent te laten marcheren.  

We zijn de tent verlaten via de achteruitgang met een gevoel dat we nog niet eerder hebben meegemaakt. Het is gewoonweg niet gelukt. Een belangrijke maar pijnlijke ervaring.  

Van deze ervaring hebben we geleerd om nog beter vooraf in te schatten wat de setting is waarin we terecht komen als we zo’n afsluiter te doen hebben. Als we zo’n afsluiting uberhaupt nog gaan doen. De kans is groter dat we ons houden bij waar we het beste in zijn, namelijk workshops in een tijdsduur waar we goede ervaringen mee hebben, in ruimtes waar we de mensen kunnen zien en waar het bier niet harder trekt dan de inhoud. Voor ons in elk geval geen 20-minuten afsluitingen meer op een koude januari zaterdagnamiddag voor een dorstig en verkleund publiek. Waar we overigens nog begrip voor hadden ook ;-).

Fouten maken moet zeggen we altijd, nou dit was er eentje.  

(Overigens hebben we voor deze laatste blamage in de waardebepaling achteraf geen ‘financiële douw’ gekregen. De opdrachtgeefster zag zelf ook in dat dit qua timing en aandacht een onmogelijke opgaaf was.) 

Miriam: Ik werk nu écht vanuit vrijheid

Ik werk voor het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland, Vitens. Daar zorg ik ervoor dat Vitens iedere dag een stukje innovatiever en duurzamer wordt. Onze organisatie werkt al drie jaar met Arthur en Patrick en ze hebben bij ons verschillende activiteiten en interventies gedaan, die allemaal voor bijzondere verandering hebben gezorgd. Zo hebben wij recent iemand aangenomen zonder functieomschrijving, op basis van haar competenties. Dat past natuurlijk niet standaard in ons functiehuis, maar we denken toch dat het voordelen heeft om het losser in te passen. Ze doet wat nodig is en de functiebepaling komt achteraf.  Het gaat om ten volle benutten van skills en vaardigheden van iemand die nieuw binnenkomt. En niet laten inperken door een vastomlijnde functie. Precies zoals Arthur en Patrick zelf ook doen. (zij hebben FBA – Functie Bepaling Achteraf achter hun naam staan op LinkedIn). Het geeft veel meer mogelijkheden in wat er gedaan kan worden in plaats van wat een functiebeschrijving voorschrijft.

Waar de Vrije Denkers echt veel invloed op hebben gehad bij mij, is het idee dat ik altijd iets kan doen dat binnen mijn eigen invloedssfeer ligt. Wat kan ík doen binnen mijn mandaat, zonder dat ik afhankelijk ben van of beperkt wordt door anderen? Heel concreet heeft dat tot een mooi experiment geleid met slimme watermeters. We praten namelijk al jaren over digitalisering, en hoe belangrijk het is om onze klanten inzicht te geven in hun waterverbruik. Water is een steeds schaarser goed, maar veel mensen beseffen dat niet. Een slimme watermeter zou niet alleen handig zijn omdat wij accurate gegevens krijgen en mensen hun meter niet meer uit hoeven te lezen eens per jaar, maar zou dus ook op het gebied van duurzaamheid iets betekenen. Echter … een slimme watermeter is relatief duur en we weten niet of deze werkt zoals we denken.  

Omdat ik verantwoordelijk ben voor innovatie voor onze klanten, heb ik gekeken naar wat ik wél kan zonder dat ik daar al te veel managementlagen moet aanspreken. En vanuit dat idee ben ik begonnen met het uitrollen van slimme watermeters in één wijk in één stad. Dat is mijn stap 1 en dat kunnen we dan evalueren en ervan leren. Het kan een succes worden, maar ook misgaan – ook dat heb ik geleerd van de Vrije Denkers. Fouten maken moét, want alleen zo leer je van wat je doet. Weet je wat werkt en wat niet. Een kleine stap vandaag leidt tot een verandering morgen.  

Zo heb ik ook geëxperimenteerd met serious gaming, om mensen op een spelende manier inzicht te geven in waterbesparing. Het spel lag er al, maar intern waren er twijfels over het uitrollen ervan. Bij een eventuele mislukking van het experiment zou het betrouwbare Vitens merk misschien schade kunnen ondervinden, wat ik op zich wel begreep want ook voor ons zelf was het nieuw. Wat ik vervolgens gedaan heb is het spel naar een kleine groep mensen gestuurd als een klantonderzoek, een test met de boodschap: “Wij weten niet of dit een goede manier is om waterbesparing inzichtelijk te maken; willen jullie helpen?” Omdat de reacties heel positief waren, hebben we het vervolgens naar nog iets meer mensen gestuurd. En daarna naar nog iets meer mensen. Zo hebben we van 100 uiteindelijk 200.000 mensen bereikt!

Experimenteren, evalueren, daarvan leren en stapsgewijs impact maken… Het gedachtegoed van de Vrije Denkers zit in mijn dagelijkse handelen ingebakken. Het idee dat ik zélf iets kan doen, dat het maar een klein stapje hoeft te zijn en dat het ook fout mag gaan, geeft mij ontzettend veel vrijheid. En vanuit deze vrijheid kan ik doen wat nodig is voor de organisatie.  

Boukje: ‘Mensen wíllen mij horen!’

Boukje: “Ik werk als bedrijfsarchitect bij de Politie. De agenda’s van de managers zitten altijd erg vol. Het is lastig om een afspraak te plannen en afspraken worden ook vaak verzet. Als ik iets wil bespreken, weet ik niet goed hoe ik makkelijk ‘aan tafel’ kom bij het management. Soms staat de deur open van een van de managers, of kom ik een van hen tegen op de gang, maar dan twijfel ik of ik ze wel moet storen met wat ik te zeggen heb, of ik weet niet zo snel hoe ik kort mijn punt kan maken.

Om gehoord te worden, moet je je ook laten horen, dat besef ik goed. In de workshop “Hoe dan? Doe dan!” van de Vrije Denkers kreeg ik op verschillende manieren inspiratie en gereedschappen aangeboden. Nog beter: we werden allemaal uitgenodigd om ons allereerste, kleinst mogelijke stapje richting de bedoeling te maken. Niet volgende week, of morgen, maar nu. En dat binnen twee minuten. Ik heb daar ervaren dat mensen mij wíllen horen. Dat als ik op ze afstap om iets te zeggen, dat ze dat dan daadwerkelijk horen en waarderen. Die directe ervaring maakte het voor mij makkelijker om mijzelf ook op mijn werk meer te laten horen. Dus toen ik de keer daarna de deur van een van de managers open zag staan, ben naar binnen gelopen en heb aangegeven dat ik iets met haar wilde bespreken. Dat voelde eerst nog wel onwennig, maar het werd fijn gesprek dat niet te veel tijd kostte en dat intussen verder opvolging heeft gekregen. Een waardevolle stap!

De inspiratie van die eerste stap gaat nog verder. Als ik een onderwerp heb dat ik wil bespreken, schrijf ik dit altijd op. Kom ik dan een manager tegen of staat de deur open, is de drempel om mijn punt te delen een stuk lager omdat ik het eerder al heb opgeschreven en dus beter beklijft. Ook heb ik met een aantal collega’s afgesproken dat we samen kunnen sparren als iemand ergens tegen aan loopt, of iets wil delen. Vaak is het resultaat dat de vraag dan beantwoord is, of dat iemand een suggestie heeft om het op een andere manier aan te pakken. Kortom, ik heb mijn eigen ‘support-groep’ geregeld, ook zo’n mooi onderdeel uit de workshop om ervoor te zorgen dat je blijft ‘doen’ en niet na inspiratie weer terugzakt in de waan van de dag.

Dat allereerste stapje om mijzelf meer te laten horen, heeft mij de ervaring opgeleverd dat mensen mij inderdaad willen horen, open staan voor me en dat mijn ideeën en zorgen aandacht krijgen. Wat mij hierbij helpt is een aantal mensen om mij heen die me steun kunnen geven en voor wie ik een steun kan zijn in hun ontwikkeling. Ik heb meer zelfvertrouwen gekregen in mezelf laten horen aan het management. Dit allemaal door die ene eerste kleinste stap 1 te zetten van twee minuten in een sessie op een maandagavond. Bijzonder krachtig!”

Ervaringen van ons publiek

We krijgen zoveel leuke en bemoedigende reacties na afloop van onze workshops dat we de komende periode aan aantal van deze ervaringen willen delen. We doen dat bij wijze van experiment in eerste instantie in interview-vorm. Eens kijken wat deze stap 1 voor gevolg heeft.